11views
Ο ΝΑΡΚΙΣΣΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ
ΚΑΙ Η ΑΥΤΟΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ ΤΗΣ
Δρ Γαβριήλ Μανωλάτος
Καθηγητής διεθνούς οικονομίας και ανάπτυξης
Ένα σύνθημα χωρίς προορισμό
«Να πολεμήσουμε για την Ευρώπη», διακήρυξε πρόσφατα η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν. Μια φράση που προκαλεί ανησυχία, όχι μόνο για την αοριστία της, αλλά κυρίως για το πού κατευθύνεται η σημερινή Ευρωπαϊκή Ένωση και ποιο θα είναι το τίμημα για τους λαούς της.
Η στάση της ΕΕ απέναντι στη Ρωσία δεν είναι απλώς λανθασμένη. Είναι μια επιλογή αυτοκαταστροφής. Στερήθηκε το πλεονέκτημα της φθηνής ρωσικής ενέργειας που στήριζε την ευρωπαϊκή ανάπτυξη, ενώ ταυτόχρονα επέβαλε εξοντωτικές κυρώσεις στη Μόσχα, οδηγώντας έτσι τον εαυτό της σε ενεργειακή ασφυξία και πληθωρισμό.
Η Ευρώπη τιμωρεί τη Ρωσία για έναν πόλεμο που, σε μεγάλο βαθμό, συνέβαλε η ίδια να προκαλέσει, επιτρέποντας στις ΗΠΑ και στο ΝΑΤΟ να μετατρέψουν την Ουκρανία σε πεδίο αντιπαράθεσης. Ο ουκρανικός λαός πληρώνει το βαρύτερο τίμημα ενός πολέμου που δεν διάλεξε, ενώ οι Ευρωπαίοι πολίτες επωμίζονται το κόστος μιας πολιτικής που εξυπηρετεί γεωπολιτικές σκοπιμότητες και όχι κοινωνικές ανάγκες.
Οι λαοί πληρώνουν την ευρωπαϊκή τύφλωση
Οι κοινωνίες της Ευρώπης ήδη δοκιμάζονται από πληθωρισμό, ενεργειακή ακρίβεια και ύφεση. Αντί να επιδιωχθεί αποκλιμάκωση και ειρήνη, οι Βρυξέλλες ζητούν περισσότερη ένταση, περισσότερες θυσίες, περισσότερα «μέτωπα». Κάθε νέα σύγκρουση ή κύρωση λειτουργεί σαν πυροβολισμός στα πόδια της Ευρώπης. Οι πολίτες αισθάνονται εξαντλημένοι και αβοήθητοι, βλέπουν τη ζωή τους να χειροτερεύει, την κοινωνική ασφάλεια να καταρρέει και την πολιτική ηγεσία να μοιάζει εγκεφαλικά αδρανής. Η Ευρώπη έχασε τη φωνή της λογικής και της ειρήνης. Αντικαταστάθηκε από μια γραφειοκρατική αλαζονεία, αποκομμένη από τις κοινωνίες που υποτίθεται πως εκπροσωπεί. Η ιστορία διδάσκει ότι η αλαζονεία και οι λανθασμένοι υπολογισμοί δεν μένουν ατιμώρητοι. Η Ευρώπη, που γεννήθηκε ως υπόσχεση ειρήνης, μετατρέπεται σταδιακά σε σύμβολο πολέμου και επιβολής. Η ρήξη με τη Ρωσία έχει πλήξει όχι μόνο τις εξαγωγές, αλλά και τα ίδια τα θεμέλια της ευρωπαϊκής και της ελληνικής οικονομίας: πληθωρισμός, ενεργειακό κόστος, αποβιομηχάνιση. Κάθε νέα δέσμη κυρώσεων είναι μία ακόμη βολή εναντίον της ίδιας της Ευρώπης. Όπως έλεγε ο Ναπολέων, «ποτέ μη διακόπτεις τον εχθρό σου όταν διαπράττει αυτοκτονία». Η ΕΕ φαίνεται να υιοθετεί αυτόν τον ρόλο – μόνο που ο αυτοχειριασμός είναι δικός της.
Η Γερμανία και η στρατηγική αυτοπαγίδευση
Η μεταπολεμική «ατμομηχανή» της Ευρώπης, η Γερμανία, βρέθηκε εγκλωβισμένη σε μια διπλή αυταπάτη: ενεργειακή εξάρτηση από τη Ρωσία και ουτοπική «πράσινη μετάβαση» χωρίς υποδομές. Το αποτέλεσμα είναι παραγωγικό αδιέξοδο και πολιτική εξάρτηση. Η επιλογή του φθηνού ρωσικού αερίου δεν ήταν απλώς οικονομική – ήταν στρατηγική αυτοπαγίδευση. Και το τίμημα πληρώνεται σήμερα από ολόκληρη την Ευρώπη.
Παράλληλα, η Γαλλία –ο παραδοσιακός εξισορροπητικός πόλος του Βερολίνου– καταρρέει πολιτικά και δημοσιονομικά, αφήνοντας την Ευρώπη χωρίς ηγεσία, χωρίς όραμα, χωρίς φωνή.
Η Ευρώπη χωρίς άμυνα και με ψευδαισθήσεις ασφάλειας
Αντιμέτωπη με την αβεβαιότητα της αμερικανικής πολιτικής, η Ευρώπη βρίσκεται σε νευρικό κλονισμό. Την ίδια στιγμή που φοβάται την αποχώρηση των ΗΠΑ από το ΝΑΤΟ, εναποθέτει τα «κλειδιά της ασφάλειας» της… στην Τουρκία. Όταν το Βερολίνο χαρακτηρίζει την Τουρκία «σημαντική για την ευρωπαϊκή ασφάλεια», αγνοώντας ότι απειλεί κράτη-μέλη της ΕΕ και κατέχει ευρωπαϊκό έδαφος, τότε ο ορισμός της ασφάλειας έχει εκτραπεί από κάθε λογική.
Η Γερμανία αποδομεί έτσι σταδιακά την ίδια τη συνοχή της Ένωσης, υπονομεύοντας τις σχέσεις εμπιστοσύνης και δίνοντας στους τρίτους ρόλο «θεματοφύλακα» της Ευρώπη.
Η Ελλάδα σε θέση υπηρέτη, όχι εταίρου
Η ελληνική διπλωματία, εγκλωβισμένη σε φοβικά σύνδρομα και διπλωματική μυωπία, επιχειρεί να πείσει τους εταίρους να μην εντάξουν την Τουρκία στα αμυντικά σχέδια της ΕΕ. Μάταια: η Ευρώπη αδιαφορεί.
Η συμφωνία Ελλάδας – ΗΠΑ για το υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG) μπορεί να προσφέρει ενεργειακό όφελος, αλλά υπενθυμίζει και το παλαιό σχέδιο “Πυθία” – τη φερόμενη υπόθεση δολοφονίας του πρωθυπουργού Κώστα Καραμανλή, όταν η Ελλάδα είχε συνάψει ενεργειακές συμφωνίες με τη Ρωσία (South Stream, Burgas–Αλεξανδρούπολη). Το σχέδιο πάγωσε, η Ελλάδα πειθάρχησε και η ενεργειακή της αυτονομία χάθηκε.
Σήμερα, η χώρα μας κινδυνεύει να γίνει το προκεχωρημένο φυλάκιο της Δύσης, εξυπηρετώντας τα συμφέροντα του ΝΑΤΟ και της ΕΕ εις βάρος των εθνικών μας.
Είμαστε μέλος της Ευρώπης, αλλά ανήκουμε μόνο στους Έλληνες και στην Ελλάδα -όχι σε κάποιον απρόσωπο δυτικό μηχανισμό εξουσίας.
Το ΝΑΤΟ η Ρωσία και το αδιέξοδο της Δύσης Η σημερινή σύγκρουση δεν είναι Ρωσίας – Ουκρανίας· είναι Ρωσίας – Δύσης. Το ΝΑΤΟ, επεκτεινόμενο ως τα ρωσικά σύνορα, προκάλεσε αναπόφευκτη ρωσική αντίδραση. Η Σοβιετική Ένωση έχει προ πολλού διαλυθεί. Το Σύμφωνο της Βαρσοβίας δεν υπάρχει. Ποιος είναι λοιπόν ο σημερινός εχθρός που δικαιολογεί αυτή τη συνεχή στρατιωτική επέκταση;
Η ιστορική τύφλωση της Δύσης και η έλλειψη στρατηγικής πρόβλεψης οδήγησαν στην τραγωδία της Ουκρανίας και στη βαθιά κρίση της Ευρώπης. Οι ευρωπαϊκές κοινωνίες πληρώνουν το τίμημα της αμερικανικής στρατηγικής, χωρίς να έχουν καν ερωτηθεί.
Επιστροφή στη λογική: Ο δρόμος που απέμεινε
Οι πολεμικές συγκρούσεις δεν λύνουν προβλήματα. Τα πολλαπλασιάζουν. Η Ευρωπαϊκή Ένωση οφείλει, επιτέλους, να εγκαταλείψει τον ναρκισσισμό και τον δογματισμό της και να επανέλθει στη διπλωματία, τον διάλογο και τη συνεργασία.
Μόνο τότε μπορεί να πλησιάσει το όραμα του στρατηγού Ντε Γκωλ: μια Ευρώπη ενωμένη, ειρηνική και ανεξάρτητη, που θα εκτείνεται «από τον Ατλαντικό έως τα Ουράλια»
✦ Επίλογος
Η Ευρώπη βρίσκεται σε κρίσιμη καμπή. Αν συνεχίσει να λειτουργεί ως υποκατάστημα της αμερικανικής πολιτικής και όχι ως ανεξάρτητη οντότητα, θα καταλήξει θύμα του ίδιου της του ναρκισσισμού και θα απωλέσει οριστικά τον ιστορικό της ρόλο. Η ήπειρος που γέννησε τον ανθρωπισμό οφείλει να θυμηθεί ότι η δύναμή της δεν βρίσκεται στα όπλα, αλλά στη λογική και τη δημοκρατία.
Η ιστορία δεν χαρίζεται σε όσους ξεχνούν τη γεωγραφία τους, ούτε σε όσους προδίδουν την αποστολή τους.
Η Ευρώπη χρειάζεται λιγότερους Δον Κιχώτες και περισσότερους οραματιστές και λογική αν θέλει να υπάρξει στο μέλλον.
add a comment
