Παναγής Καππάτος – Αντιλέγων σε ένσταση αντισυνταγματικότητας για την εποπτεία των παρόχων υπηρεσιών ύδατος
Αντιλέγων της Κ.Ο. της Νέας Δημοκρατίας σε ένσταση αντισυνταγματικότητας για την εποπτεία των παρόχων υπηρεσιών ύδατος
Χθες στην Ολομέλεια της Βουλής κατατέθηκε ένσταση αντισυνταγματικότητας κατά άρθρων του νομοσχεδίου του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) από την Κ.Ο. του ΣΥΡΙΖΑ.
Η αξιωματική αντιπολίτευση εμφανίζει ως «ιδιωτικοποίηση» του νερού στη χώρα μας, τα άρθρα που αφορούν τη δημιουργία της νέας Ρυθμιστικής Αρχής Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων (ΡΑΑΕΥ).
Ως αντιλέγων από την πλευρά της Κοινοβουλευτικής Ομάδας της Νέας Δημοκρατίας, εξήγησα τους λόγους για τους οποίους η ένσταση αντισυνταγματικότητας κατά του νομοσχεδίου δεν ευσταθεί. Συγκεκριμένα:
Πρώτον, το νομοσχέδιο αποτελεί τον πρώτο νόμο του κράτους που καταγράφει συγκεκριμένα ποιοι μπορούν είναι οι πάροχοι υπηρεσιών ύδατος στην Ελλάδα και καλύπτει ένα κενό στη νομοθεσία. Στο νομοσχέδιο (άρθρο 3, παράγραφος 2) αναφέρονται ονομαστικά ως «πάροχοι» οι δημόσιοι και δημοτικοί φορείς και ιδιαίτερα σε ότι αφορά τους Δήμους οι ΔΕΥΑ. Το νομοσχέδιο διασφαλίζει δηλαδή το δημόσιο χαρακτήρα των παρόχων υπηρεσιών ύδατος.
Δεύτερον, οι συγκεκριμένες αποφάσεις (190/2022, 191/2022) του ΣτΕ έκριναν αντισυνταγματική τη μεταβίβαση της πλειοψηφίας του μετοχικού κεφαλαίου της ΕΥΔΑΠ στην ΕΕΣΥΠ (το λεγόμενο Υπερταμείο) κάτι που είχε επιχειρηθεί με τον Νόμο 4389/2016 από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, παράλληλα με την υποθήκευση όλης της δημόσιας περιουσίας για 99 χρόνια.
Το ΣτΕ με τις αποφάσεις του ορίζει ότι το κράτος οφείλει να ασκεί τον έλεγχο της ΕΥΔΑΠ γιατί οι συνθήκες παροχής των υπηρεσιών της είναι μονοπωλιακές και γιατί τα δίκτυά της είναι τα μοναδικά στην περιοχή και ανήκουν στην ιδιοκτησία της. Άρα είναι συνταγματικά επιβεβλημένος ο έλεγχος της ΕΥΔΑΠ από το κράτος και μέσω της μετοχικής της σύνθεσης.
Ωστόσο, το νομοσχέδιο του ΥΠΕΝ δε ρυθμίζει σε κανένα άρθρο του το ιδιοκτησιακό καθεστώς των παρόχων υπηρεσιών ύδατος. Ούτε ασχολείται με τη μετοχική τους σύνθεση. Το νομοσχέδιο ασχολείται με την εποπτεία των παρόχων. Επιπλέον, οι ίδιες οι αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας δέχονται ρητά το θεμιτό της δημιουργίας Ανεξάρτητης Ρυθμιστικής Αρχής για τα ύδατα, άρα δεν τίθεται κανένα θέμα αντισυνταγματικότητας σχετικά με την δημιουργία της.
Τρίτον, το νομοσχέδιο σε κανένα άρθρο του δεν προβλέπει ότι η ΡΑΑΕΥ θα αποφασίζει για την τιμολογιακή πολιτική. Η νέα ρυθμιστική αρχή έχει καθαρά εποπτικές και γνωμοδοτικές αρμοδιότητες. Οι κανονιστικές αρμοδιότητες για την κοστολόγηση του νερού παραμένουν αρμοδιότητα των Υπουργών και για το σκοπό αυτό εκδίδουν Κοινή Υπουργική Απόφαση (άρθρο 34, παράγραφος 6). Επομένως το κράτος βάζει τους κανόνες. Η νέα ανεξάρτητη αρχή θα εξασφαλίζει ότι αυτοί οι κανόνες τηρούνται.
Τέταρτον, με το νομοσχέδιο έχουμε σαφή διάκριση ελεγκτή και ελεγχόμενου, κάτι που υπηρετεί και το γράμμα και το πνεύμα του Συντάγματος. Με τον τρόπο αυτό ενισχύονται τα δικαιώματα των πολιτών, οι οποίοι θα μπορούν να απευθυνθούν σε ανεξάρτητη αρχή σε περίπτωση που παραβιάζονται τα δικαιώματά τους. Ο έλεγχος από μια ρυθμιστική αρχή είναι επιβεβλημένος για τη δημόσια υγεία και την ασφάλεια των πολιτών, καθώς σε πολλές περιπτώσεις ανά την Ελλάδα δεν υπάρχουν δημοσιευμένα στοιχεία για την ποιότητα του πόσιμου νερού, όπως ορίζεται από τη νομοθεσία.
Επομένως, η ένσταση αντισυνταγματικότητας του ΣΥΡΙΖΑ είναι προσχηματική και δεν αγγίζει τα πραγματικά προβλήματα των πολιτών, που είναι:
Αν ελέγχεται η σχέση ανταποδοτικότητας στην ύδρευση
Αν ελέγχεται η σχέση παραγωγής και κατανάλωσης
Αν ελέγχεται η σπατάλη του φυσικού πόρου στην άρδευση
Αν ελέγχεται η ποιότητα του νερού που καταναλώνουμε
Αν οι πολίτες πληρώνουν τα αντίστοιχα με τα κόστη παραγωγής
Το νομοσχέδιο με σεβασμό στο Σύνταγμα δίνει λύσεις προς την κατεύθυνση αυτή. Διατηρώντας τον εξουσιαστικό και κανονιστικό ρόλο του κράτους και στην κυριότητα των υποδομών και στην τιμολόγηση του νερού.
Βίντεο και κείμενο της ομιλίας:
Παναγής Καππάτος
Βουλευτής Κεφαλονιάς και Ιθάκης
